Hướng dẫn giải: bài 18: Các nguồn lực phát triển kinh tế- sách SBT lịch sử 10. Đây là vở bài tập nằm trong bộ sách "cánh diều" được biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết học sinh sẽ nắm bài học tốt hơn. Israel là quốc gia có trình độ học vấn cao thứ năm trên thế giới, với một nửa (50,12%) dân số đã tốt nghiệp đại học, theo một báo cáo của Erudera. Các quốc gia khác trong top 10 là Canada, Nhật Bản, Luxembourg, Hàn Quốc, Mỹ, Ireland, Anh, Australia và Phần Lan. Erudera, một nền TCCT Gần 1000 trang Lịch sử Công Thương Việt Nam (1945 - 2010) không chỉ trình bày những bước phát triển, những thành tựu, đóng góp của ngành Công Thương đối với nền kinh tế, mà còn cung cấp cho độc giả những bài học kinh nghiệm có giá trị về mặt lý luận và thực tiễn, có giá trị tham khảo cho công tác quản Giáo án Lịch sử 10: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV. Giáo án Lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV được chọn lọc kỹ càng từ các trường có tiếng trong cả nước. Lời giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Bài 18: Văn minh Đại Việt sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 18 từ đó học tốt môn Lịch Sử 10. Giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Bài 18: Văn minh Đại Việt. I. Cơ sở hình thành Hướng dẫn giải:Bài 18: Văn minh Đại Việt môn lịch sử SBT lịch sử 10. Đây là vở bài tập nằm trong bộ sách "Chân trời sáng tạo" được biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết học sinh sẽ nắm bài học tốt hơn. Bài có đáp án. Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X - XV (P1). Học sinh luyện tập bằng cách chọn đáp án của mình trong từng câu hỏi. Dưới cùng của bài trắc nghiệm, có phần xem kết quả để biết bài làm của mình. Kéo xuống dưới 3GtxCx. Mở rộng, phát triển nông nghiệp a. Bối cảnh lịch sử thế kỷ X - XV Thế kỷ X - XV là thời kỳ của triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê sơ. Đây là giai đoạn đầu của thế kỷ phong kiến độc lập, đồng thời cũng là thời kỳ đất nước thống nhất. Bối cảnh này rất thuận lợi tạo điều kiện để phát triển kinh tế. b. Diện tích đất ngày càng mở rộng nhờ Nhân dân tích cực khai hoang vùng châu thổ sông lớn và ven biển. Các vua Trần khuyến khích các vương hầu quý tộc khai hoang lập điền trang. Vua Lê cấp ruộng đất cho quý tộc, quan lại đặt phép quân điền. Thủy lợi được nhà nước quan tâm mở mang. Nhà Lý đã cho xây đắp những con đê đầu tiên. 1248 Nhà Trần cho đắp đê quai vạc dọc các sông lớn từ đầu nguồn đến cửa biển. Đặt cơ quan Hà đê sứ trông nom đê điều Các nhà nước Lý - Trần - Lê đều quan tâm bảo vệ sức kéo, phát triển của giống cây nông nghiệp. Nhà nước cùng nhân dân góp sức phát triển nông nghiệp. Chính sách của nhà nước đã thúc đẩy nông nghiệp phát triển , đời sống nhân dân ấm no hạnh phúc, trật tự xã hội ổn định, độc lập được củng cố. Phát triển thủ công nghiệp a. Thủ công nghiệp trong nhân dân Các nghề thủ công cổ truyền như Đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, dệt ngày càng phát triển chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng cao. Các ngành nghề thủ công ra đời như Thổ Hà, Bát Tràng. Do truyền thống nghề nghiệp vốn có, trong bối cảnh đất nước có điều kiện phát triển mạnh. Do nhu cầu xây dựng cung điện, đền chùa nên nghề sản xuất gạch, chạm khắc đá đều phát triển. b. Thủ công nghiệp nhà nước Nhà nước được thành lập các quan xưởng Cục bách tác Tập trung thợ giỏi trong nước sản xuất tiền, vũ khí, áo mũ cho vua quan, thuyền chiến. Sản xuất được một số sản phẩm kỹ thuật cao như Đại bác, thuyền chiến có lầu. → Nhận xét Các ngành nghề thủ công phong phú. Bên cạnh các nghề thủ công cổ truyền đã phát triển những nghề mới yêu cầu kỹ thuật cao dúc súng, đóng thuyền. → Mục đích phục vụ nhu cầu trong nước là lượng sản phẩm tốt. Mở rộng thương nghiệp a. Nội thương Các chợ làng, chợ huyện, chợ chùa mọc lên ở khắp nơi, là nơi nhân dân trao đổi sản phẩm nông nghiệp và thủ công nghiệp. Kinh đô Thăng Long trở thành đô thị lớn 36 phố phường ,trung tâm buôn bán và làm nghề thủ công. b. Ngoại thương Thời Lý - Trần ngoại thương khá phát triển, nhà nước cho xây dựng nhiều bến cảng để buôn bán với nước ngoài. Vùng biên giới Việt Trung cũng hình thành các đặc điểm buôn bán. Thời Lê Ngoại thương bị thu hẹp. c. Nguyên nhân sự phát triển Nông nghiệp thủ công phát triển thúc đẩy thương nghiệp phát triển. Do thống nhất tiền tệ, đo lường. Thương nghiệp mở rộng song chủ yếu phát triển nội thương, còn ngoại thương mới chỉ buôn bán với các nước Trung Quốc và các nước Đông Nam Á. Tình hình phân hóa xã hội và cuộc đấu tranh của nông dân Sự phát triển kinh tế trong hoàn cảnh chế độ phong kiến thúc đẩy sự phân hóa xã hội Ruộng đất ngày càng tập trung vào tay địa chủ, quý tộc, quan lại. Giai cấp thống trị ngày càng ăn chơi, xa xỉ không còn chăm lo đến sản xuất và đời sống nhân dân. Thiên tai, mất mùa đói kém làm đời sống nhân dân cực khổ. Dẫn đến những cuộc khởi nghĩa nông dân bùng nổ Từ 1344 đến cuối thế kỷ XIV nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra làm chính quyền nhà Trần rơi vào khủng hoảng. Cơ sở hình thành và quá trình phát triển của văn minh Đại Việt a Khái niệm văn minh Đại Việt + Văn minh Đại Việt là nền văn minh rực rỡ, tồn tại và phát triển chủ yếu trong thời độc lập, tự chủ của quốc gia Đại Việt, kéo dài gần 1000 năm từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX. + Văn minh Đại Việt kế thừa văn minh Văn Lang - Âu Lạc, trải qua hơn một nghìn năm đấu tranh chống Bắc thuộc, được phát huy và phát triển trong hoàn cảnh đất nước độc lập, tự chủ thời Đại Việt với kinh đô Thăng Long, do đó còn được gọi là văn minh Thăng Long. b Cơ sở hình thành + Trên cơ sở kế thừa những thành tựu của văn minh Văn Lang - Âu Lạc, truyền thống lao động và đấu tranh hơn nghìn năm chống Bắc thuộc để bảo vệ và phát triển văn hoá dân tộc, văn minh Đại Việt từng bước hình thành. + Văn minh Đại Việt hình thành và phát triển trên cơ sở xây dựng và phát triển quốc gia Đại Việt từ thế kỉ X đến giữa thế kỉ XIX, với sự trưởng thành của dân tộc trên nhiều phương diện chính trị, tư tưởng, kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục, khoa học, nghệ thuật, an ninh quốc phòng,.. Thành tựu văn minh phát triển nhanh chóng và vững chắc qua các bước chuyển biến mạnh mẽ vị thế đất nước + Thế kỉ X gắn với sự nghiệp khôi phục nền tự chủ sau hơn nghìn năm Bắc thuộc của các chính quyền họ Khúc, Dương, Ngô, Đinh, Tiền Lê. + Việc dời đô từ Hoa Lư thuộc Ninh Bình ngày nay ra Đại La và đổi là Thăng Long. Hà Nội ngày nay là một bước tiến mới với sự phát triển mọi mặt của quốc gia Đại Việt; bên cạnh kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển tạo nên những sắc thái mới. + Cương vực lãnh thổ đất nước từng bước được mở rộng, kéo dài từ Nam Quan đến Cà Mau, mở rộng từ đất liền ra biển đảo. Nền độc lập dân tộc được bảo vệ vững chắc qua nhiều cuộc kháng chiến oanh liệt chống ngoại xâm. + Ý thức dân tộc ngày càng mạnh mẽ tạo điều kiện cho sự tiếp biến nhiều giá trị từ văn minh Trung Quốc, văn minh Ấn Độ để làm giàu văn minh Đại Việt. c Quá trình phát triển + Văn minh Đại Việt phát triển qua 3 giai đoạn giai đoạn sơ kì, giai đoạn phát triển và giai đoạn muộn + Giai đoạn sơ kì thế kỉ X= đầu XI, trải qua các chính quyền họ Khúc, họ Dương và Ngô, Đinh, Tiền Lê. Đây là giai đoạn định hình những giá trị mới, làm nền tảng cho sự hình thành nền văn minh Đại Việt. + Giai đoạn phát triển đầu thế kỉ XI đến thế kỉ XVI, gắn liền với văn hoá Thăng Long, trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá,... của cả nước. Các triều đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các mặt tôn giáo, tín ngưỡng, giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân phát triển phong phú và đa dạng. Tuy chịu ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc và Ấn Độ, nhưng văn hoá Đại Việt vẫn mang đậm tính dân và dân gian. + Giai đoạn muộn thế kỉ XVI - XIX là giai đoạn văn hoá phát triển trong tình trạng đất nước không ổn định. Từ thế kỉ XVI đến cuối thế kỉ XVIII là giai đoạn có nhiều biến động, các triều đại thay thế nhau trị vì và chia cắt đất nước. Cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp giữa thế kỉ XIX đã chấm dứt thời kì phát triển của văn minh Đại Việt. Giai đoạn này nhiều yếu tố mới xuất hiện khi văn minh phương Tây du nhập vào, tạo nên xu hướng vận động mới làm tiền đề cho sự hình thành văn minh Việt Nam về sau. Thành tựu văn minh tiêu biểu a Về kinh tế Nông nghiệp + Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ đạo với cây trồng chính là lúa nước. Các triểu đại đều có chính sách khuyến khích sản xuất nông nghiệp qua lễ Tịch điển đầu năm. Nhà nước đặt chức Hà đê sứ, Khuyến nông sứ để chăm lo việc đê điều, trị thuỷ. Việc dùng cày sắt và sức kéo của trâu bò, việc thâm canh, trồng hai vụ lúa một năm trở nên rất phổ biến. Phục dựng lễ Tịch điển ở Núi Đọi Hà Nam Thủ công + Các nghề thủ công cổ truyền dệt lụa, rèn sắt, đúc đồng, nhuộm,... tiếp tục phát triển và nhiều nghề mới ra đời làm tranh sơn mài, làm đường, làm giấy, khắc in bản gỗ,... để lại nhiều thành tựu tiêu biểu, nổi bật là An Nam tứ đại khí tháp Báo Thiên, chuông Quy Điền, vạc Phổ Minh, tượng Phật chùa Quỳnh Lâm. + Một số làng, phường thủ công chuyên nghiệp xuất hiện, đặc biệt trong nghề dệt sa màu La Khê, lĩnh hoa Bưởi, lượt Phùng, lụa Hà Đông. Nghề làm gốm có kĩ thuật tỉnh xảo, được thương nhân nước ngoài ưa chuộng, nhất là sản phẩm của các làng gốm nổi tiếng Bát Tràng, Chu Đậu,..., được xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á, Nhật Bản, phương Tây. + Nghề đóng tàu thuyền ra đời sớm và đạt trình độ cao, trong đó chiến thuyền “Cổ lâu” từ thế kỉ XV vừa chở lương thực, vừa chở người; thuyền chiến thế kỉ XVIII có đặt súng lớn. Thế kỉ XIX, quan xưởng nhà Nguyễn đóng được tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước. Thương nghiệp + Tuy không được chú trọng như nông nghiệp, nhưng vẫn trực tiếp góp phần tạo nên sự phồn thịnh của quốc gia Đại Việt, nhất là ở các đô thị, cảng thị. Thời Lý - Trần đã phổ biến việc đúc tiền kim loại, thời nhà Hồ đã có tiền giấy. Chợ địa phương và phố buôn bán ra đời, trong đó kinh đô Thăng Long là trung tâm buôn bán sẩm uất. Thăng Long thời Lý - Trần có 61 phố phường, đến thời Lê sơ sắp xếp thành 36 phố phường. + Việc buôn bán với Trung Quốc và các nước Đông Nam Á phát đạt. Từ thế kỉ XVI - XVIII, Đại Việt mở rộng buôn bán với Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh, Pháp,.. qua các trung tâm ở Thăng Long, Phố Hiến thuộc Đàng Ngoài và Thanh Hà, Hội An, Sài Gòn, Đồng Nai, Mỹ Tho, Hà Tiên thuộc Đàng Trong. Tranh thương cảng Hội An thế kỉ XVIII b Về chính trị + Nhà nước quân chủ trung ương tập quyền với vai trò tối cao của nhà vua, từng bước phát triển từ thế kỉ XI và hoàn thiện, đạt đến đỉnh cao vào thế kỉ XV. Sự hoàn thiện bộ máy nhà nước là một bước trưởng thành về văn minh chính trị của quốc gia Đại Việt. + Nhà nước phong kiến Đại Việt đã lãnh đạo thành công nhiều cuộc kháng chiến chống xâm lược như chống Tống thế kỉ X, XI, chống Mông - Nguyên thế kỉ XIII. + Về mặt luật pháp năm 1002, nhà Tiền Lê định luật lệ. Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ Hình thư bộ luật thành văn đầu tiên của Đại Việt. + Nhà Trần có bộ Hoàng triều đại điển và bộ Hình luật. Nhà Lê sơ ban hành bộ Quốc triểu hình luật Luật Hồng Đức. Nhà Nguyễn ban hành bộ Hoàng Việt luật lệ Luật Gia Long. Luật Hồng Đức mang đậm tính dân tộc, có những điểm tiến bộ về mặt kĩ thuật lập pháp, được xem là bộ luật tiến bộ nhất thời phong kiến Việt Nam. c Về tư tưởng, tôn giáo Tư tưởng yêu nước thương dân Tư tưởng yêu nước thương dân phát triển theo hai xu hướng dân tộc và thân dân. Dân tộc - đề cao trung quân ái quốc, đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đề cao sức mạnh toàn dân đánh giặc. Thân dân - gần dân, yêu dân vua quan cùng nhân dân quan tâm đến mùa màng, sản xuất, chiến đấu và bảo vệ Tổ quốc. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và tổ tiên Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và tổ tiên tiếp tục phát triển qua việc xây lăng, miếu, đền đài thờ tổ tiên, các vị anh hùng dân tộc, các Thành hoàng làng, các vị tổ nghề,... Tín ngưỡng này tạo nên tỉnh thần cởi mở, hoà đồng tôn giáo của người Việt. Vì thế người Việt sẵn sàng tiếp thu ảnh hưởng các tôn giáo từ Ấn Độ, Trung Hoa, kể cả phương Tây trên cơ sở hoà nhập với tín ngưỡng cổ truyền, tạo nên một nếp sống văn hoá rất nhân văn. Phật giáo Phật giáo phát triển mạnh trong buổi đầu độc lập và trở thành quốc giáo thời Lý - Trần. Dưới thời vua Lý Thánh Tông, thiển phái Thảo Đường được sáng lập. Sang thời Trần, thiền phái Trúc Lâm Yên Tử ra đời, vua Trần Nhân Tông được vinh danh là Phật hoàng. Từ thế kỉ XV,Phật giáo mất vai trò quốc giáo, song vẫn có sự phát triển mạnh mẽ, đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Tượng Phậtu hoàng Trần Nhân Tông ở Yên Tử Quảng Ninh Đạo giáo Đạo giáo phổ biến trong dân gian và được các triều đại phong kiến coi trọng, có vị trí nhất định trong xã hội. Nho giáo + Nho giáo dần phát triển cùng với sự phát triển của giáo dục và thi cử. Từ thế kỉ XI, nhà Lý cho xây dựng Văn Miếu để thờ Khổng Tử. Thế kỉ XV, Nho giáo giữ địa vị độc tôn, là hệ tư tưởng của giai cấp thống trị để xây dựng nhà nước quân chủ trung ương tập quyền. Nho giáo đã góp phần to lớn trong việc đào tạo đội ngũ trí thức, những người hiền tài cho đất nước. + Các tín ngưỡng và tôn giáo Đại Việt có sự hoà đồng nhất là Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo, ảnh hưởng sâu đậm đến đời sống tinh thần của nhân dân. Từ thế kỉ XVI, Thiên Chúa giáo du nhập vào Việt Nam, từng bước tạo nên những nét văn hoá mới trong các cộng đồng cư dân. d Giáo dục và văn học Giáo dục + Năm 1075, nhà Lý mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn nhân tài. Năm 1076, triều đình xây dựng Quốc Tử Giám làm nơi học tập cho con em quý tộc, quan lại. + Dưới thời Trần, triều đình lập Quốc học viện cho con em quý tộc, quan lại học tập. Các sĩ tử đi thi phải thông hiểu triết lí của cả tam giáo Nho, Phật, Đạo. Kì thi Tam khôi đầu tiên được tổ chức vào năm 1247. Kì thi Tiến sĩ đầu tiên được tổ chức vào năm 1374. Tinh thần “tôn sư trọng đạo” được đề cao, thể hiện qua việc tôn thờ nhà giáo Chu Văn An trong Quốc Tử Giám. Tượng Chu Văn An ở Quốc Tử Giám Hà Nội + Đến thời Lê sơ, nền giáo dục và thi cử ngày càng quy củ. Khoa cử trở thành phương thức chủ yếu để tuyển chọn quan lại. Từ năm 1463, cứ 3 năm một lần triều đình tổ chức thi Hội tại kinh thành, thi Hương tại địa phương. Năm 1484, triểu đình đặt ra lệ xướng danh và khắc tên các tiến sĩ vào bia đá ở Văn Miếu. Tại các địa phương, bên cạnh các trường do nhà nước quản lí còn có các trường học tư. Con em bình dân ưu tú cũng được đi học, đi thi và bổ nhiệm làm quan. + Từ thế kỉ XVI đến nửa đầu thế kỉ XIX, giáo dục Nho học tiếp tục đóng vai trò chủ yếu đào tạo quan lại và nâng cao dân trí. Nền giáo dục Đại Việt phát triển và sản sinh nhiều bậc hiền tài như Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du,... Chữ viết Trên cơ sở tiếp thu chữ Hán của người Trung Quốc, người Việt đã sáng tạo chữ Nôm để ghi tiếng nói dân tộc. Các vua Hồ Quý Ly, Quang Trung rất có ý thức đề cao chữ Nôm, bên cạnh chữ Hán. Đến thế kỉ XVII, chữ quốc ngữ ra đời từ sự cải tiến bảng chữ cái La-tinh để ghi âm tiếng Việt và phát triển trở thành chữ viết chính thức ngày nay của Việt Nam. Văn học + Văn học chữ Hán chủ yếu là thơ, phú, hịch, thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc. Các tác phẩm tiêu biểu là Chiếu đời đô Lý Thái Tổ, Nam quốc sơn hà không rõ tác giả, Hịch tướng sĩ rắn Hưng Đạo, Bạch Đằng giang phú Trương Hán Siêu, Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập Nguyễn Trãi, Quỳnh Uyển cửu ca các tác giả trong Hội Tao Đàn, Bạch Vân am thi tập Nguyễn Bỉnh Khiêm, Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dũ,.... + Thế kỉ XVIII, văn xuôi tự sự chữ Hán đạt thành tựu lớn về tiểu thuyết chương hồi có Hoàng Lê nhất thống chí Ngô gia văn phái, về truyện kí có Thượng kinh ký sự Lê Hữu Trác, Vũ trung tuỳ bút Phạm Đình Hổi,... + Văn học chữNôm xuất hiện từ thế kỉ XIII, phát triển mạnh vào các thế kỉ XVI - XIX, tiêu biểu có Văn tế cá sấu Hàn Thuyên, Quốc âm thi tập Nguyễn Trãi, Bạch Vân quốc ngữ thi tập Nguyễn Bỉnh Khiêm, Chinh phụ ngâm khúc bản dịch của Đào Thị Điểm, Cung oán ngâm khúc Nguyễn Gia Thiều, thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan,... nổi tiếng hơn cả là Truyện Kiều Nguyễn Du và Lục Vân Tiên Nguyễn Đình Chiểu,... + Văn học dân gian tiếp tục phát triển mạnh trong các thế kỉ XVI - XVIII. Những tri thức khoa học, kinh nghiệm sản xuất, cách ứng xử,... được đúc kết dưới dạng thơ, ca dao, tục ngữ, thể hiện những suy tư của cá nhân về cuộc sống, về chiến tranh, tình yêu nam nữ, tình yêu thiên nhiên, thể hiện khát vọng sống tự do, hoà bình. e Khoa học Sử học Nhà Trần thành lập Quốc sử viện, nhà Nguyễn thành lập Quốc sử quán. Nhiều bộ sử lớn được biên soạn Đại Việt sử ký Lê Văn Hưu, thời Trần, Đại Việt sử ký tục biên Phan Phu Tiên, thời Lê sơ, Đại Việt sử ký toàn thư Ngô Sĩ Liên và các sử thần thời Lê, Đại Việt thông sử Lê Quý Đôn, thế kỉ XVII, Đại Nam thực lục Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm định Việtsửthông giám cương mục Quốc sử quán triều Nguyễn, Lịch triều hiến chương. loại chí Phan Huy Chú, đầu thế kỉ XIXJ,.. Địa lí học Những công trình tiêu biểu có Dư địa chí Nguyễn Trãi, thời Lê sơ, Hồng Đức bản đồ sách thời Lê Thánh Tông, ĐạiÑlam nhất thống chí Quốc sử quán triều Nguyễn, Gia Định thành thông chí Trịnh Hoài Đức, thời Nguyễn,... Toán học Có các tác phẩm Lập thành toán pháp Vũ Hữu, Toán pháp đại thành hay Đại thành toán pháp, Khải minh toán học Lương Thế Vinh, Ý Trai toán pháp nhất đắc lục Nguyễn Hữu Thận,.. Khoa học quân sự + Nhà Hồ đã chế tạo được súng thần cơ. Nhà Tây Sơn đã chế tạo được các loại đại pháo, hoả pháo, các loại chiến thuyền gắn nhiều đại bác. Nhà Nguyễn xây dựng thành quách theo kiến trúc Vô-băng với các công trình nổi bật như kinh thành Huế, thành Hà Nội, thành Gia Định,... + Tư tưởng và nghệ thuật quản sự đặc sắc có “tiên phát chế nhân” Lý Thường Kiệt, “phụ tử chỉ binh” Trần Quốc Tuấn, “tâm công” Nguyễn Trãi,.. Các tác phẩm nổi tiếng về khoa học quân sự có Binh thư yếu lược, Vạn kiếp tông bí truyền thư Trần Hưng Đạo, Hổ trướng khu cơ Đào Duy Từ, Y học + Các danh y vừa lo việc chữa bệnh cứu người vừa biên soạn nhiều bộ y thư có giá Nguyễn Bá Tĩnh Tuệ Tĩnh viết Nam được thần hiệu, Hồng nghĩa giác tư thư, Chu Văn An viết Y học yếu giải tập chú di biên; Nguyễn Đại Năng viết Châm cứu tiệp hiệu diễn ca; + Lê Hữu Trác viết Hải Thượng y tông tâm lĩnh; Nguyễn Gia Phan viết Liệu dịch phương pháp toàn tập, Hộ nhi phương pháp; Nguyễn Quang Tuân viết La Khê phương dược. f Nghệ thuật Âm nhạc + Phát triển với nhiều thể loại múa rối nước, ca đối đáp, hát ví giặm, tuồng, chèo, quan họ, ngâm thơ, ả đào, hát xẩm,... Từ thời Lê, âm nhạc cung đình có vai trò quan trọng, gắn liền với quốc thể. + Nhiều lễ hội được tổ chức hằng năm như Lễ Tịch điền, Hội thề Minh Thệ, Giỏ Tổ Hùng. Vương, Hội Gióng, Hội Dâu. Tết Nguyễn đán, tiết Thanh minh, Tết Đoan ngọ, Tết Trung thu,... đã trở thành truyền thống chung của các cộng đồng dân tộc Việt Nam. Sân khấu múa rối nước Kiến trúc và điêu khắc + Kiến trúc phát triển mạnh dưới thời Lý - Trần. Từ thời Lê sơ, cung điện, lâu đài, thành quách và chùa tháp được xây dựng với quy mô lớn, kiến trúc bề thế và vững chãi. Những công trình tiêu biểu là Hoàng thành Thăng Long, thành nhà Hồ, Lam Kinh, thành nhà Mạc, Luỷ Thầy, thành Gia Định, kinh thành Huế, thành Hà Nội,... + Những ngôi chùa nổi tiếng được xây dựng như chùa Một Cột, chùa Quán Sứ, chùa Trấn Quốc, chùa Phổ Minh, chùa Quỳnh Lâm, chùa Thiên Mụ, chùa Báo Quốc,... Tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt Bắc Ninh Ý nghĩa của văn minh Đại Việt trong lịch sử dân tộc Việt Nam a Ưu điểm và hạn chế của văn minh Đại Việt + Văn minh Đại Việt là nền văn minh nông nghiệp lúa nước mang đậm bản sắc dân tộc với tỉnh thần chủ đạo là yêu nước, nhân ái, hoà hợp với tự nhiên, hoà hợp giữa người với người, giữa làng với nước. + Văn minh Đại Việt đã phát triển đến cao độ những gì có thể đạt được của một nền văn minh nông nghiệp. Yếu tố đô thị nhìn chung mờ nhạt. Sự tồn tại dai dẳng của công xã nông thôn và gắn liền với nó là những lệ làng tạo nên tính thụ động, khép kín, thiếu tính đột phá, sáng tạo, tỉnh thần hội nhập,... b Ý nghĩa của nền văn minh Đại Việt trong lịch sử dân tộc Việt Nam + Những thành tựu của nền văn minh Đại Việt thể hiện một nền văn hoá rực rỡ, phong phú, toàn diện, độc đáo, khẳng định bản sắc của một dân tộc, một quốc gia văn hiến, văn minh ở khu vực Đông Nam Á và thế giới phương Đông. + Văn minh Đại Việt thể hiện rõ sự kết hợp những dòng văn hoá đã có khả năng hội nhập giữa bản địa với bên ngoài và bên ngoài hoà nhập vào nội địa. Từ đầu thế kỉ X, người Việt đã từng bước giành lại quyền tự chủ, đặt nền móng cho cuộc đấu tranh giành lại nền độc lập để bước vào kỉ nguyên độc lập, tự chủ lâu đài, phục hưng toàn diện đất nước, xây dựng và phát triển văn minh Đại Việt. Nền văn minh ấy được xây dựng, phát triển trên cơ sở nào và đạt được những thành tựu cơ bản gì để khẳng định bản sắc một dân tộc đã trưởng thành?Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 18 Văn minh Đại Việt . Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt dẫn soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 18Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 18 Chân trời sáng tạo chi tiếtI. Cơ sở hình thành và quá trình phát triển của nền văn minh Đại ViệtTrả lời câu hỏi trang 106, 107, 108 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 181. Khái niệm văn minh Đại hỏi Trình bày khái niệm văn minh Đại lờiVăn minh Đại Việt là nền văn minh rực rỡ, tồn tại và phát triển chủ yếu trong thời độc lập, tự chủ của quốc gia Đại Việt, kéo dài gần 1000 năm từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX.2. Cơ sở hình thànhCâu hỏi Nêu cơ sở hình thành nền văn minh Đại lờiCơ sở hình thành nền văn minh Đại ViệtKế thừa nền văn minh Văn Lang- Âu Lạc những di sản và truyền thống có từ thời Văn Lang- Âu Lạc tiếp tục được bảo lưu và phát triển.Dựa trên nền độc lập, tự chủ của quốc gia Đại thu có chọn lọc những thành tựu văn minh bên ngoài như văn minh Trung Quốc, văn minh Ấn Độ góp phần làm phong phú nền văn minh Đại vực lãnh thổ từng bước được mở rộng, kéo dài từ Nam Quan đến Cà Mau, mở rộng từ đất liền ra biển đảo. Nền độc lập dân tộc được bảo vệ vững chắc qua nhiều cuộc kháng chiến oanh liệt chống ngoại thức dân tộc ngày càng mạnh mẽ tạo điều kiện cho sự tiếp biến nhiều giá trị từ văn minh Trung Quốc, văn minh Ấn Độ để làm giàu văn minh Đại Quá trình phát triểnCâu hỏi Nêu nội dung cơ bản của quá trình phát triển văn minh Đại lờiNội dung cơ bản của quá trình phát triển văn minh Đại Việt- Thế kỉ X - đầu XI Giai đoạn sơ kì hình những giá trị mới làm nền tảng cho sự hình thành văn minh Đại Đầu thế kỉ XI - thế kỉ XVI Giai đoạn phát triển gắn liền với văn hóa Thăng Long, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,...của cả nước. Các triều đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các mặt; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân phát triển phong phú và đa Thế kỉ XVI – XIX Giai đoạn muộn văn hóa phát triển trong tình trạng đất nước không ổn thế kỉ XVI - cuối thế kỉ XVIII là giai đoạn có nhiều biến động, các triều đại thay thế nhau trị vì và chia cắt đất thế kỉ XIX Cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp đã chấm dứt thời kì phát triển của văn minh Đại yếu tố mới xuất hiện khi văn minh phương Tây du nhập vào, tạo nên xu hướng vận động mới làm tiền đề cho sự hình thành văn minh Việt Nam về Thành tựu văn minh tiêu biểuTrả lời câu hỏi trang 109 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 181. Về kinh tếCâu hỏi 1. Thông qua Hình em hãy nêu ý nghĩa của lễ Tịch lờiLễ Tịch điền mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc+ Thể hiện sự quan tâm của các vị vua đối với người nông dân, đối với nghề nông trồng lúa nước.+ Tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ lòng biết ơn tiền nhân, tích cực phát triển sản xuất nông nghiệp, phát huy truyền thống thi đua lao động, sản xuất, phát triển kinh hỏi 2. Quan sát Hình và đọc thông tin, em có nhận xét gì về sự phát triển thương nghiệp Đại Việt từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX. Kể tên các đô thị lớn thời kì này còn tồn tại đến ngày lời- Nhận xét về sự phát triển thương nghiệp Đại Việt từ thế kỉ X đến thế kỉ XIXGóp phần trực tiếp tạo nên sự phồn thịnh của các quốc gia Đại Việt, nhất là ở các đô thị và cảng thị tuy không được chú trọng như nông nghiệpThời Lý Trần đã phổ biến việc đúc tiền kim loại, thời nhà Hồ đã có tiền địa phương và phố buôn bán ra đời, kinh đô Thăng Long là trung tâm buôn bán sầm Long thời Lý Trần có 61 phố phường. Đến thời Lê Sơ sắp xếp thành 36 phố buôn bán với các nước Trung Quốc và ĐNA phát đạt.=> Từ thế kỉ XVI-XVIII, Đại Việt mở rộng buôn bán với Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Pháp,....qua các trung tâm ở Thăng Long, Phố Hiến thuộc Đàng Ngoài, Thanh Hà, Hội An, Sài Gòn, Đồng Nai, Mỹ Tho, Hà Tiên thuộc Đàng Trong.- Các đô thị lớn thời kì này còn tồn tại đến ngày nayHội AnSài GònMỹ ThoHà Tiên....2. Về chính trịTrả lời câu hỏi trang 110 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 18Câu hỏi 1. Nét nổi bật về mặt chính trị của quốc gia Đại Việt là gì?Trả lờiNét nổi bật về chính trị của quốc gia Đại Việt+ Nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền với vai trò tối cao của vua.+ Bộ máy nhà nước ngày càng được củng cố, kiện toàn+ Nhà nước phong kiến Đại Việt đã lãnh đạo thành công nhiều cuộc kháng chiến chống xâm lược+ Nhà nước quan tâm đến phát triển hệ thống luật hỏi 2. Quan sát Sơ đồ ở Hình em có nhận xét gì về bộ máy Nhà nước thời Lê sơ?Trả lờiBộ máy nhà nước thời Lê sơ+ Ở Trung ương, vua trực tiếp quyết định mọi việc, giúp việc cho vua là các cơ quan chuyên môn.+ Ở địa phương, cả nước chia làm 13 đạo thừa tuyên, dưới đạo là các phủ, châu huyện, xã.=> Nhận xét dưới thời Lê sơ, bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế đạt mức độ cao, hoàn chỉnh, quyền lực tập trung vào tay nhà hỏi 3. Luật pháp ra đời tác động như thế nào đến sự phát triển xã hội?Trả lời- Luật pháp ra đời nhằm bảo vệ quyền hành của giai cấp thống trị, một số quyền lợi chân chính của nhân dân và an ninh đất Sự ra đời của luật pháp cho đã phản ánh sự phát triển về trình độ tư duy và trình độ tổ chức, quản lí nhà nước và xã hội của Đại Về tư tưởng, tôn giáoTrả lời câu hỏi trang 111Câu hỏi Nêu những thành tựu cơ bản về tư tưởng, tôn giáo của văn minh Đại lời*Thành tựu về tư tưởng- Tư tưởng yêu nước thương dân Phát triển theo hai xu hướng dân tộc và thân dân.+ Xu hướng dân tộc đề cao trung quân ái quốc, đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đề cao sức mạnh toàn dân đánh giặc.+ Xu hướng thân dân gần dân, yêu dân; vua quan cùng nhân dân quan tâm đến mùa màng, sản xuất, chiến đấu và bảo vệ Tổ Nho giáo dần phát triển cùng với sự phát triển của giáo dục và thi cử.+ Thế kỉ XI, nhà Lý cho xây dựng Văn Miếu để thờ Khổng Tử.+ Thế kỉ XV, Nho giáo giữ địa vị độc tôn, là hệ tư tưởng của giai cấp thống trị để xây dựng nhà nước quân chủ trung ương tập quyền.+ Nho giáo đã góp phần to lớn trong việc đào tạo đội ngũ trí thức, những người hiền tài cho đất nước.*Thành tựu về tín ngưỡng, tôn giáo- Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và tổ tiên tiếp tục phát triển qua việc xây lăng, miếu, đền đài thờ tổ tiên, các vị anh hùng dân tộc, các Thành hoàng làng, các vị tổ nghề,…, tạo nên tinh thần cởi mở, hoà đồng tôn giáo của người Phật giáo+ Phát triển mạnh trong buổi đầu độc lập và trở thành quốc giáo thời Lý – Trần dưới thời vua Lý Thánh Tông, thiền phái Thảo Đường được sáng lập; thời Trần, thiền phái Trúc Lâm Yên Tử ra đời, vua Trần Nhân Tông được vinh danh là Phật hoàng.+ Từ thế kỉ XV, Phật giáo mất vai trò quốc giáo, song vẫn có sự phát triển mạnh mẽ, đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc xây dựng và phát triển đất Đạo giáo phổ biến trong dân gian và được các triều đại phong kiến coi trọng, có vị trí nhất định trong xã Giáo dục và văn hóaTrả lời câu hỏi trang 113 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 18Câu hỏi Theo em, việc sử dụng chữ Nôm trong sáng tác văn chương nói lên điều gì?Trả lờiViệc sử dụng chữ Nôm trong sáng tác văn chương đã+ Khẳng định người Việt có chữ viết, ngôn ngữ riêng của mình.+ Thể hiện tinh thần dân tộc, ý thức tự lập, tự cường của dân tộc.+ Làm cho tiếng Việt thêm trong sáng, văn học dân tộc ngày càng phát Khoa học Trả lời câu hỏi trang 114Câu hỏi Hãy nêu những thành tựu khoa học của văn minh Đại lời- Thành tựu về sử học+ Nhà Trần thành lập Quốc sử viện.+ Nhà Nguyễn thành lập Quốc sử quán.+ Nhiều bộ sử lớn được biên soạn Đại Việt sử ký Lê Văn Hưu, thời Trần, Đại Việt sử ký tục biên Phan Phu Tiên, thời Lê sơ, Đại Việt sử ký toàn thư Ngô Sĩ Liên và các sử thần thời Lê, Đại Việt thông sử Lê Quý Đôn, thế kỉ XVII, Đại Nam thực lục Quốc sử quán triều Nguyễn, Khâm định Việt sử thông giám cương mục Quốc sử quán triều Nguyễn, Lịch triều hiến chương loại chí Phan Huy Chú, đầu thế kỉ XIX,...- Thành tựu về địa lí học những công trình tiêu biểu là+ Dư địa chí Nguyễn Trãi, thời Lê sơ;+ Hồng Đức bản đồ sách thời Lê Thánh Tông;+ Đại Nam nhất thống chí Quốc sử quán triều Nguyễn;+ Gia Định thành thông chí Trịnh Hoài Đức, thời Nguyễn,…- Thành tựu toán học những công trình tiêu biểu là+ Lập thành toán pháp Vũ Hữu+ Toán pháp đại thành hay Đại thành toán pháp+ Khải minh toán học Lương Thế Vinh+ Ý Trai toán pháp nhất đắc lục Nguyễn Hữu Thận,…- Thành tựu khoa học quân sự+ Nhà Hồ đã chế tạo được súng thần cơ. Nhà Tây Sơn đã chế tạo được các loại đại pháo, hoả pháo, các loại chiến thuyền gắn nhiều đại bác. Nhà Nguyễn xây dựng thành quách theo kiến trúc Vô-băng với các công trình nổi bật kinh thành Huế, thành Hà Nội, thành Gia Định,...+ Tư tưởng và nghệ thuật quân sự đặc sắc có “tiên phát chế nhân” Lý Thường Kiệt, “phụ tử chi binh” Trần Quốc Tuấn, “tâm công” Nguyễn Trãi,…+ Các tác phẩm nổi tiếng về khoa học quân sự có Binh thư yếu lược, Vạn kiếp tông bí truyền thư Trần Hưng Đạo, Hổ trướng khu cơ Đào Duy Từ.....- Thành tựu Y học nhiều tác phẩm tiêu biểu là+ Nam dược thần hiệu, Hồng nghĩa giác tư y thư Tuệ Tĩnh;+ Y học yếu giải tập chú di biên Chu Văn An;+ Châm cứu tiệp hiệu diễn ca Nguyễn Đại Năng;+ Hải Thượng y tông tâm lĩnh Lê Hữu Trác+ Liệu dịch phương pháp toàn tập, Hộ nhi phương pháp Nguyễn Gia Phan;+ La Khê phương dược Nguyễn Quang Tuân.6. Nghệ thuậtTrả lời câu hỏi trang 115Câu hỏi Nêu những thành tựu chủ yếu về nghệ thuật của văn minh Đại lời- Thành tựu âm nhạc+ Phát triển với nhiều thể loại múa rối nước, ca đối đáp, hát ví giặm, tuồng, chèo, quan họ, ngâm thơ, ả đảo, hát xẩm,...+ Từ thời Lê, âm nhạc cung đình có vai trò quan trọng, gắn liền với quốc Thành tựu về lễ hội nhiều lễ hội được tổ chức hàng năm như Lễ Tịch điển, Hội thề Minh Thế, Giỗ Tổ Hùng Vương, Hội Gióng, Hội Dâu, Tết Nguyên đán, tiết Thanh minh, Tết Đoan ngọ, Tết Trung thu,…- Thành tựu về kiến trúc+ Phát triển mạnh dưới thời Lý –Trần. Từ thời Lê sơ, cung điện, lâu đài, thành quách và chùa tháp được xây dựng với quy mô lớn, kiến trúc bề thế và vững chãi.+ Công trình tiêu biểu Hoàng thành Thăng Long, thành nhà Hồ, Lam Kinh, thành nhà Mạc, Luỹ Thầy, thành Gia Định, kinh thành Huế, thành Hà Nội,…+ Những ngôi chùa nổi tiếng được xây dựng như chùa Một Cột, chùa Quán Sứ, chùa Trấn Quốc, chùa Phổ Minh, chùa Quỳnh Lâm, chùa Thiên Mụ, chùa Báo Quốc,…- Thành tựu điêu khắc+ Điêu khắc trên đá, trên gốm rất độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc, đồng thời tiếp thu những nét đẹp trong nghệ thuật điêu khắc của Trung Quốc và Chăm-pa.+ Điêu khắc gỗ phát triển, các bức chạm gỗ ở các đình làng, các tượng Phật chạm trổ chi tiết, mềm mại, thanh thoát,…+ Nghệ thuật tạc tượng thế kỉ XVIII đạt đến trình độ điêu luyện, tiêu biểu là tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt ở chùa Bút Tháp Bắc Ninh; 18 pho tượng La Hán ở chùa Tây Phương Hà Nội.III. Ý nghĩa của văn minh Đại Việt trong lịch sử dân tộc Việt NamTrả lời câu hỏi trang 116 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 181. Ưu điểm và hạn chế của văn minh Đại ViệtCâu hỏi Nêu ưu điểm và hạn chế của văn minh Đại lời- Ưu điểm Văn minh Đại Việt là nền văn minh nông nghiệp lúa nước mang đậm bản sắc dân tộc với tinh thần chủ đạo là yêu nước, nhân ái, hoà hợp với tự nhiên, hòa hợp giữa người với người, giữa làng với Hạn chế+ Yếu tố đô thị nhìn chung mờ nhạt.+ Sự tồn tại dai dẳng của công xã nông thôn và gắn liền với nó là những lệ làng tạo nên tính thụ động, khép kín, thiếu tính đột phá, sáng tạo, tinh thần hội nhập,...2. Ý nghĩa của nền văn minh Đại Việt trong lịch sử dân tộc Việt NamVăn minh Đại Việt đã kế thừa những gì từ văn minh Văn Lang - Âu Lạc?Trả lờiVăn minh Đại Việt đã kế thừa nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc thể hiện trên các lĩnh vực+ Nghề nông trồng lúa nước.+ Các nghề thủ công cổ truyền như rèn sắt, đúc đồng,…+ Tư tưởng yêu nước, thương dân.+ Các tín ngưỡng sùng bái tự nhiên; thờ cúng tổ tiên; phồn thực+…Luyện tập trang 116 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 18Câu hỏi 1. Nêu những thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Đại Việt và cho biết, đối với em, thành tựu nào ấn tượng nhất? Vì sao?Trả lời*Những thành tựu tiêu biểu của văn minh Đại Việt- Về kinh tế+ Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ đạo; các triều đại đều có chính sách khuyến khích sản xuất nông nghiệp.+ Thủ công nghiệp gồm 2 bộ phậnThủ công nghiệp trong dân gian phát triển, xuất hiện nhiều làng nghềThủ công nghiệp nhà nước phát triển, chuyên sản xuất các sản phẩm phục vụ cho cung đình, quan lại.+ Thương nghiệpHoạt động buôn bán trong và ngoài nước phát triển;Trong khoảng thế kỉ XVI – XVIII, ở Đại Việt chứng kiến sự hưng khởi của nhiều đô thị như Phố Hiến, Thanh Hà, Hội An, Thăng Long…- Về chính trị+ Nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền ngày càng được củng cố, hoàn thiện+ Nhà nước lãnh đạo thành công nhiều cuộc kháng chiến chống xâm lược+ Nhà nước quan tâm đến xây dựng hệ thống luật Về tư tưởng, tôn giáo+ Tư tưởngTư tưởng yêu nước thương dân Phát triển theo hai xu hướng dân tộc và thân giáo dần phát triển cùng với sự phát triển của giáo dục và thi cử.+ Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và tổ tiên tiếp tục phát triển.+ Tôn giáoPhật giáo phát triển mạnh trong buổi đầu độc lập và trở thành quốc giáo thời Lý – Trần. Từ thế kỉ XV, Phật giáo mất vai trò quốc giáo, song vẫn có sự phát triển mạnh mẽ, đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc xây dựng và phát triển đất giáo phổ biến trong dân gian và được các triều đại phong kiến coi trọng, có vị trí nhất định trong xã Thành tựu Giáo dục+ Nhà nước quan tâm đến phát triển giáo dục+ Các khoa thi được mở ra để tuyển chọn nhân tài cho đất Thành tựu chữ viết+ Trên cơ sở tiếp thu chữ Hán của người Trung Quốc, người Việt đã sáng tạo chữ Nôm.+ Đến thế kỉ XVII, chữ quốc ngữ ra đời từ sự cải tiến bảng chữ cái La-tinh để ghi âm tiếng Thành tựu về văn học+ Văn học dân gian tiếp tục phát triển, phong phú về thể loại+ Văn học chữ viết phát triển, gồm 2 bộ phận văn học chữ Hán và văn học chữ Thành tựu về khoa học các lĩnh vực sử học, địa lí học, toán học, khoa học quân sự, y học… đều có sự phát triển- Thành tựu về âm nhạc các lĩnh vực âm nhạc, lễ hội, kiến trúc và điêu khắc đều đạt được những tiến bộ nhất định.*Thành tựu ấn tượng nhất- Đối với em, thành tựu ấn tượng nhất là sự xuất hiện của chữ Nôm và sự phát triển của văn học chữ Nôm. Vì+ Chữ Nôm ra đời đã khẳng định người Việt có chữ viết, ngôn ngữ riêng của mình; thể hiện tinh thần dân tộc, ý thức tự lập, tự cường của dân tộc.+ Sự phát triển của văn học chữ Nôm đã góp phần làm cho tiếng Việt thêm trong sáng, văn học dân tộc ngày càng phát hỏi 2. Trong những thành tựu nổi bật của văn minh Đại Việt, thành tựu nào còn phát huy giá trị trong đời sống hiện nay? Cho ví dụ minh lời- Những thành tựu của văn minh Đại Việt còn phát huy giá trị trong đời sống hiện nay là+ Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và tổ tiên vẫn tiếp tục được duy trì ở các gia đình và trên cả nước.+ Phật giáo các triết lí của Phật giáo được nhân dân ta duy trì nhằm hướng con người đến điều thiện; thiền phái Trúc Lâm Yên Tử được đông đảo nhân dân sùng mộ.+ Giáo dục được Đảng và Nhà nước coi là “quốc sách hàng đầu”, quan tâm đầu tư cho giáo dục nhằm phát triển nhân tài cho đất nước.+ Các tác phẩm văn học thời văn minh Đại Việt giúp cho thế hệ ngày nay hiểu hơn về những giai đoạn lịch sử của dân tộc, bòi dưỡng lòng yêu nước và tự hào dân tộc.+ Các thành tựu về khoa học và nghệ thuật tiếp tục được kế thừa và phát dụng trang 116 Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 18Hãy tìm hiểu và giới thiệu sự phát triển của làng gốm Bát Tràng và làng nghề gốm của người Chăm ở Việt lờiHS tự thực hiện.* Giới thiệu làng gốm Bát Tràng- Làng Bát Tràng nằm bên ven sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, cách trung tâm thành phố hơn 10km về phía Đông – Là một làng nghề có tuổi đời hơn 500 nay, trải qua những biến cố của lịch sử, làng nghề gốm sứ Bát Tràng ở Việt Nam vẫn giữ được những nét truyền thống vốn có của một nghề làm đẹp từ đất nặn lên những giá trị nghệ thuật để rồi đến ngày nay nâng tầm đến đỉnh cao của sự tinh tế và được biết qua sự đông đảo của nhiều quốc gia trên thế Dưới bàn tay khéo léo của nhiều nghệ nhân làng nghề gốm sứ Bát Tràng đã sáng tạo nên những bộ ấm chén, bát đĩa cũng như những chậu qua, cây cảnh tinh xảo, kết hợp với màu sắc, hoa văn tinh tế, hài hòa và khiến cho những ai đã từng đến đây không thể không nán lại mà trầm trồ chiêm ngưỡng và trong lòng đầy tự hào về một nghề truyền thống của dân Gốm sứ của làng Bát Tràng hết sức độc đáo, quá trình làm ra một sản phẩm bao gồm 2 giai đoạn chính Quá trình tạo cốt gốm và trang trí họa tiết, giai đoạn tiếp theo là phủ men lên lớp sản phẩm. Ở mỗi công đoạn đều cần đến sự khéo léo của người làm ra sản phẩm để có thể thổi hồn và tâm tư của mỗi sản phẩm. Có một điều vô cùng đặc biệt trong quá trình tạo tác men và trang trí để phác họa được phong cách và dấu ấn riêng của gốm sứ Bát Là một trong những nơi cung cấp những đồ gốm sứ cho cả nước, những sản phẩm của Bát Tràng luôn đậm chất riêng và nổi bật với chất men trong từng sản phẩm. Với màu men phổ biến như màu búp dong, có màu trắng hơi ngả xanh hoặc xám, trong và sâu. Đặc biệt, ở Bát Tràng có loại men lý, men nho, loại men này có màu sắc gần giống như màu ngọc thạch, nên nhiều người thường gọi là men ngọc. Bên cạnh đó, men rạn cũng là sự kết hợp của rạn xương đất đen và rạn xương đất trắng tạo nên sự hòa hợp khá độc đáo. Vậy nên, những sản phẩm gốm sứ của làng Bát Tràng luôn đẹp mắt, sáng bóng và những hình thái, sắc nét họa tiết trên sản phẩm luôn được giữ gìn qua thời gian mà lo bị hỏng hay vỡ nét.* Giới thiệu làng nghề gốm của người Chăm ở Việt Nam- Làng gốm bàu Trúc Ninh Thuận thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Ngôi làng này là một trong số những ngôi làng cổ bậc nhất ở Ninh Thuận, cũng là ngôi làng nổi tiếng với các sản phẩm gốm thủ công và kỹ thuật nung gốm độc đáo. Gốm Bàu Trúc được ngợi ca là sản phẩm thủ công mang nét đặc trưng không lẫn với gốm nơi khác của tỉnh Ninh Nguyên liệu làm gốm của người Chăm làng Bàu Trúc là đất sét, cát, nước ngọt trong đó đất sét ở làng Bàu Trúc với độ kết dính đặc biệt, một chất liệu đặc biệt để chế tác sản phẩm gốm Bàu Để tạo hình sản phẩm gốm, nghệ nhân phải thực hiện qua các quy trình cơ bản như làm đất, tạo dáng, nung gốm nhưng để tạo hình gốm thì không thể bỏ qua khâu chọn nguyên liệu. Một yếu tố tạo nên chất nghệ thuật của gốm Bàu Trúc nằm công đoạn tạo dáng. Tạo dáng gốm gồm nặn hình, trang trí, miết láng và tu sửa Từ một khối đất người thợ gốm Bàu Trúc sẽ nặn, tạo hình thành nhiều loại sản phẩm khác nhau như Hình tháp Chăm, tượng vũ nữ Apsara sinh động, những cô gái Chăm đội nước duyên dáng, hay những vật dụng trong cuộc sống thường nhật... Sau khâu tạo dáng là khâu trang trí những hoa văn, các hoa văn chính có hình sóng nước, hình tam giác, tứ giác, hình vuông hay tròn, hình trăng khuyết, hình xoắn, hình cây, hình que, hoa lá, hoa văn chữ S, vỏ sò, ốc, hoặc những hoa văn hình hoa lá cách thuật rắc màu lên áo gốm là cách thức tự do và ngẫu nhiên nhất, bởi vậy gốm Bàu Trúc được trang trí bằng sắc màu rất lạ, rất sống Bố cục trên các tác phẩm gốm thể hiện tự nhiên, phóng khoáng, tối giản. Hoa văn thường trang trí ở vai gốm, hoặc tạo đường viền ở vai và gần đáy gốm, hiếm khi họ trang trí toàn than gốm. Theo các nghệ nhân người Chăm làng Bàu Trúc là cộng đồng người Chăm Ahier, họ kiêng kỵ vẽ hoa văn hình động vật, hình người trên gốm bởi quan niệm hỏa táng nghi thức trong lễ tang của người Chăm Bàlamôn. Gốm Bàu Trúc được nung lộ thiên nên trước khi xếp gốm, người thợ phải xếp các nguyên liệu nung củi, rơm, trấu thành những lớp nền nhất định. Những kỹ thuật này vừa quyết định chất lượng của sản phẩm gốm vừa khẳng định những giá nghệ thuật thể hiện trên Nghề gốm có vị trí quan trọng đối với người dân làng Bàu Trúc bởi các giá trị lịch sử, kinh tế, khoa học, văn hóa - xã hội và nghệ thuật. Do vậy, việc bảo tồn nghề gốm truyền thống vừa mang ý nghĩa kinh tế vừa là sự bảo tồn một trong những nghề thủ công truyền thống quan trọng của người Chăm ở tỉnh Ninh Thuận còn lại đến nay. Với những giá trị đặc sắc, nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm Bàu Trúc là dấu ấn của lịch sử, của văn hóa - xã hội, được cộng đồng người Chăm làng Bàu Trúc thừa nhận, bảo tồn và lưu giữ qua nhiều thế hệ, góp phần cho bức tranh văn hóa Chăm thêm đa dạng và lung linh sắc thông tin Sưu Kết thúc nội dung soạn sử 10 Chân trời bài 18- -/-Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 18 Văn minh Đại Việt . Chúc các em học tốt. Trong bài thi chuyên môn lịch sử có trích một đoạn trong bài “Cấp thiết cải tổ Hội đồng Bảo an” của tác giả Lục Minh Tuấn, đăng ngày 25-5-2023 được đưa vào bài thi chuyên môn lịch sử lớp 10 tại Các em học sinh hoàn thành môn thi chuyên tại điểm trường THPT Trưng Vương, quận 1, - Ảnh NGỌC PHƯỢNGBài báo về cải tổ Hội đồng Bảo an vào đề thi chuyênChiều ngày 7-6, ghi nhận tại điểm trường THPT Trưng Vương quận 1, khá đông phụ huynh chờ con thi môn chuyên. Tại đây thí sinh thi chuyên các môn toán, ngữ văn, lịch sử. Trong đó bài báo Tuổi Trẻ được đưa vào đề thi lịch thi môn chuyên lịch sử câu đầu tiên có trích một đoạn trong bài báo "Cấp thiết cải tổ Hội đồng Bảo an" đăng trên báo Tuổi Trẻ ngày 23-5-2023 như sau "Sự phân cực và chia rẽ giữa năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an đang đe dọa làm tê liệt cơ quan chủ chốt trong việc đảm bảo hòa bình và an ninh quốc tế của Liên Hiệp Quốc. Xu hướng trên không chỉ được Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc UNGA Csaba Korosi khẳng định vào tháng 1-2023, mà còn trở thành thông điệp cấp thiết của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres tại cuộc họp báo ở Hiroshima Nhật Bản vừa qua nhằm đẩy nhanh tiến trình cải tổ Hội đồng Bảo an vốn đã thành lập từ tháng 10-1945. Với vai trò là cơ quan duy nhất của Liên Hiệp Quốc được phép sử dụng vũ lực và chịu trách nhiệm đảm bảo hòa bình thế giới, xu hướng leo thang bất đồng nội bộ của Hội đồng Bảo an đã thúc đẩy các nỗ lực vận động cải tổ cơ chế này nhận được sự đồng thuận ngày càng lớn từ dư luận quốc đó yêu cầu cải tổ khẩn gấp Hội đồng Bảo an từ 73 nhà lãnh đạo các nước thành viên tại Hội nghị cấp cao Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào tháng 9-2022 cùng với tuyên bố chung của cả hai khối G4 gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Đức và Brazil và khối "Đoàn kết vì Đồng thuận" UfC do Ý sáng lập vào tháng 3-2023 là những minh chứng điển tổ gì? Có hai nội dung cải tổ triển vọng. Thứ nhất là việc mở rộng các thành viên Hội đồng Bảo an từ 15 lên 25 thành viên. Đây là quan điểm nhận được sự ủng hộ từ cả các thành viên Hội đồng Bảo an thường trực tiêu biểu là Anh và Pháp cũng như từ các nhóm vận động mạnh như G4, UfC và Liên hiệp châu Phi AU. Thứ hai là việc ưu tiên cho thành viên đại diện thường trực từ châu Phi. Ý tưởng này nhận được sự đồng thuận của tất cả các thành viên trong nhóm P5 cũng như từ Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc".Bài báo Tuổi Trẻ trong đề thi môn chuyên lịch sử lớp 10 tại - Ảnh NGỌC PHƯỢNGYêu cầu đề bài thí sinh cho biết nội dung đoạn tư liệu đề cập vấn đề gì? Trình bày nguyên tắc hoạt động của Hội đồng Bảo an? Cho biết ý kiến của em về vấn đề mà nội dung đoạn tư liệu đã đề cập?Em Khả Yên THCS Phan Văn Trị, thí sinh thi chuyên môn lịch sử, chia sẻ "Thi xong em thấy rất thoải mái, đề sử khá hay, chỉ có câu cuối khá khó. Em nhắm mình được 7 điểm. Dự định em đăng ký vào chuyên lịch sử Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong".Còn đối với những môn chuyên khác được thí sinh đánh giá khá khó và có tính phân loại Quang Khải THCS Đoàn Thị Điểm cho biết em thi chuyên toán. "Dù thầy cô đã ôn cấu trúc đề trước đó nhưng đề vẫn rất khó. Em nghĩ em khó lấy 5 điểm".Đề thi chuyên lịch sử - Ảnh NGỌC PHƯỢNGĐề thi chuyên lịch sử - Ảnh NGỌC PHƯỢNG Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0 Chuyển sao tặng cho thành viên x1 x5 x10 Hoặc nhập số sao Lý thuyết, trắc nghiệm môn Lịch sử lớp 10VnDoc xin giới thiệu bài Lý thuyết Lịch sử lớp 10 bài 18 Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X - XV được chúng tôi sưu tầm và đăng tải xin gửi tới bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết tổng hợp các câu hỏi lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Lịch sử lớp 10. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo chi tiết và tải về tài liệu dưới Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X - XVA/ Lý thuyết Lịch sử 10 bài 181. Mở rộng, phát triển nông nghiệp2. Phát triển thủ công nghiệp3. Mở rộng thương nghiệp4. Tình hình phân hóa xã hội và cuộc đấu tranh của nông dânB/ Trắc nghiệm Lịch sử 10 bài 18A/ Lý thuyết Lịch sử 10 bài 181. Mở rộng, phát triển nông nghiệp* Bối cảnh lịch sử thế kỷ X - XVThế kỷ X - XV là thời kỳ của triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê là giai đoạn đầu của thế kỷ phong kiến độc lập, đồng thời cũng là thời kỳ đất nước thống cảnh này rất thuận lợi tạo điều kiện để phát triển kinh tế.* Diện tích đất ngày càng mở rộng nhòNhân dân tích cực khai hoang vùng châu thổ sông lớn và ven vua Trần khuyến khích các vương hầu quý tộc khai hoang lập điền Lê cấp ruộng đất cho quý tộc, quan lại đặt phép quân lợi được nhà nước quan tâm mở Lý đã cho xây đắp những con đê đầu Nhà Trần cho đắp đê quai vạc dọc các sông lớn từ đầu nguồn đến cửa biển. Đặt cơ quan Hà đê sứ trông nom đê điềuCác nhà nước Lý - Trần - Lê đều quan tâm bảo vệ sức kéo, phát triển của giống cây nông nước cùng nhân dân góp sức phát triển nông sách của nhà nước đã thúc đẩy nông nghiệp phát triển, đời sống nhân dân ấm no hạnh phúc, trật tự xã hội ổn định, độc lập được củng đắp đê dưới thời Trần2. Phát triển thủ công nghiệp* Thủ công nghiệp trong nhân dânCác nghề thủ công cổ truyền như Đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, dệt ngày càng phát triển chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng ngành nghề thủ công ra đời như Thổ Hà, Bát truyền thống nghề nghiệp vốn có, trong bối cảnh đất nước có điều kiện phát triển nhu cầu xây dựng cung điện, đền chùa nên nghề sản xuất gạch, chạm khắc đá đều phát triển.* Thủ công nghiệp nhà nướcNhà nước được thành lập các quan xưởng Cục bách tác Tập trung thợ giỏi trong nước sản xuất tiền, vũ khí, áo mũ cho vua quan, thuyền xuất được một số sản phẩm kỹ thuật cao như Đại bác, thuyền chiến có lầu.* Nhận xét Các ngành nghề thủ công phong phú. Bên cạnh các nghề thủ công cổ truyền đã phát triển những nghề mới yêu cầu kỹ thuật cao dúc súng, đóng thuyền.* Mục đích phục vụ nhu cầu trong nước là chính. Chất lượng sản phẩm gốm hoa nâu lớn trang trí văn hoa sen, thời Trần, cao 65cm Thuyền Cổ Lâu là loại thuyền chiến lớn, đóng đinh sắt, có hai tầng và hàng chục tay chèo, hai người chèo một mái và được xem là đã tạo ra một tốc độ lớn khi có thủy Mở rộng thương nghiệp* Nội thươngCác chợ làng, chợ huyện, chợ chùa mọc lên ở khắp nơi, là nơi nhân dân trao đổi sản phẩm nông nghiệp và thủ công đô Thăng Long trở thành đô thị lớn 36 phố phường, trung tâm buôn bán và làm nghề thủ công.* Ngoại thươngThời Lý - Trần ngoại thương khá phát triển, nhà nước cho xây dựng nhiều bến cảng để buôn bán với nước biên giới Việt Trung cũng hình thành các đặc điểm buôn Lê Ngoại thương bị thu hẹp.* Nguyên nhân sự phát triểnNông nghiệp thủ công phát triển thúc đẩy thương nghiệp phát thống nhất tiền tệ, đo nghiệp mở rộng song chủ yếu phát triển nội thương, còn ngoại thương mới chỉ buôn bán với các nước Trung Quốc và các nước Đông Nam Tình hình phân hóa xã hội và cuộc đấu tranh của nông dânSự phát triển kinh tế trong hoàn cảnh chế độ phong kiến thúc đẩy sự phân hóa xã hộiRuộng đất ngày càng tập trung vào tay địa chủ, quý tộc, quan cấp thống trị ngày càng ăn chơi, xa xỉ không còn chăm lo đến sản xuất và đời sống nhân tai, mất mùa đói kém làm đời sống nhân dân cực đến những cuộc khởi nghĩa nông dân bùng nổ Từ 1344 đến cuối thế kỷ XIV nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra làm chính quyền nhà Trần rơi vào khủng Trắc nghiệm Lịch sử 10 bài 18Câu 1. Nhà Trần huy động nhân dân cả nước đắp đê dọc hai bờ các con sông lớn vào năm nào? 2. Mục đích lập trang Vân Đồn Quảng Ninh của nhà Lý vào năm 1149 là làmBến cảng trao đổi hàng hóa với người nước cứ quân sự chống ngoại sở sản xuất các mặt hàng thủ cảng trao đổi hàng hoá với Ấn 3. Để phân chia ruộng đất công ở các làng xã cho nông dân canh tác, các vua Lê đã ban hành chính sách nào?Ngụ binh ư đồn 4. Ý nào không nói về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp của nhà nước phong kiến Lý, Trần, Lê?Khuyến khích khai hoang, mở rộng diện tích canh hành lễ cày Tịch dùng lúa, ngô để nấu chức quan chăm lo thủy lợi, đê 5. Vào năm 1248, để khuyến khích sản xuất nông nghiệp, nhà Trần đã tiến hànhTổ chức lễ cày tịch chức đắp đê "quai vạc".Ban hành luật khuyến khích nông phép quân 6. Vào đầu thế kỉ XV, các thợ quan xưởng dưới sự chỉ đạo của Hồ Nguyên Trừng đã chế tạo đượcSúng bắn thần 7. Thương cảng Vôn Đồn Quảng Ninh đã được xây dựng làm bến cảng buôn bán và trao đổi hàng hóa nước ngoài dưới triều đại nào? 8. Làng nghề Chu Đậu Hải Dương nổi tiếng với sản phầm thủ công nào?Tơ 9. Các xưởng sản xuất thủ công của nhà nước được gọi là gì?Quan 10. Vì sao trong các thế kỉ X - XV, thương nghiệp nước ta được mở rộng và phát triển?Nhờ sự phát triển của nông nghiệp và thủ công nước được độc lập và thống nước quan tâm hàng đầu đến thương A và B đúngCâu 11. Địa danh nào trên đất nước ta thời Lý, Trần trở thành một đô thị lớn với nhiều phố phường và chợ?Thăng Long Hà NộiHội An Quảng Nam,Lạch Trường Thanh HóaTất cả các địa danh 12. Nhà Trần khuyến khích các vương hầu quý tộc khai hoang lậpĐiền 13. Gạch Bát Tràng được làm ở đâu trên đất nước ta?Bắc 14. Điền vào chỗ trống "Từ thời...., nhà nước và nhân dân đã chăm lo khai phá đất hoang, mở rộng đất đai canh tác, phát triển nông nghiệp".Đinh- Tiền LêLýTrầnLý-TrầnCâu 15. Thế ki X - XV, các triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê Sơ đã tạo điều kiện cho sự hoà thuận giữa nhà nước và nhân dân nhờChăm lo phát triển sản xuất nông mạnh sản xuất công rộng kinh tế đối bỏ các thứ thuế vô 16. Ý nào không phản ánh đúng điều kiện để nền kinh tế nước ta phát triển vượt bậc trong các thế kỉ X – XV?Đất nước độc lập, thống nhấtLãnh thổ trải rộng tè Bắc vào NamNhà nước quan tâm, chăm lo phát triển sản xuấtNhân dân cả nước phấn khởi, ra sức khai phá mở rộng ruộng đồng, phát triển sản xuấtCâu 17. Việc đắp đê từ đầu nguồn đến cửa biển dọc các con sông lớn đê quai vạc được thực hiện bắt đầu từ triều đại nào?Nhà LýNhà TrầnNhà HồNhà Lê sơCâu 18. “Hà đê sứ” là chức quan của nhà Trần đặt ra đểQuan sát nhân dân đắp đêTrông coi việc sửa chữa, đắp đêHằng năm báo cáo tình hình lũ lụt, thiên tai cho nhà vua biếtMở kho phát lương thực cho nhân dân khi gặp lũ lụt, thiên taiCâu 19. “Phép quân điền”– chính sách phân chia ruộng đất công ở các làng xã được thực hiện dưới triều đại nào?Nhà LýNhà Tiền LêNhà TrầnNhà Lê sơĐáp án1D2A3B4C5B6D7A8B9A10D11A12A13A14A15A16B17B18B19. D-Với nội dung bài Lịch sử 10 bài 18 Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X - XV các bạn học sinh cùng quý thầy cô chắc hẳn đã nắm vững được nội dung kiến thức của bài học rồi đúng không ạ? Bài viết cho chúng ta thấy được về công cuộc xây dựng và phát triển nền kinh tế, chính trị và xã hội ở nước ta trong thế kỉ X - XV, tình hình phân hóa xã hội và cuộc đấu tranh của nông dân, bên cạnh còn có các câu hỏi trắc nghiệm...Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Lý thuyết Lịch sử lớp 10 bài 18 Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X - XV. Hi vọng qua bài viết bạn đọc có thêm nhiều tài liệu để học tập tốt hơn môn Lịch sử lớp 10. Để giúp bạn đọc có thêm nhiều tài liệu học tập hơn nữa, mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu học tập các môn tại các mục sau Trắc nghiệm Lịch sử 10, Giải bài tập Lịch Sử 10, Giải vở bài tập Lịch sử 10, Giải bài tập Lịch Sử 10 ngắn nhất, Giải tập bản đồ Lịch Sử 10, Tài liệu học tập lớp tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về giảng dạy và học tập các môn học lớp 10, VnDoc mời các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh truy cập nhóm riêng dành cho lớp 10 sau Nhóm Tài liệu học tập lớp 10. Rất mong nhận được sự ủng hộ của các thầy cô và các bạn.

bài 18 lịch sử 10